Türkiye’de En Sık Görülen Deri Kanserleri ve Plastik Cerrahi Açısından Tedavi Yaklaşımı
Günümüzde, artan güneş maruziyeti ve diğer çevresel faktörler nedeniyle deri kanserleri önemli bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Türkiye gibi ılıman iklime sahip ülkelerde deri kanseri vakalarında artış gözlemlenmektedir. Deri kanserlerinin erken tanısı ve doğru tedavisi, hasta sağlığı açısından hayati önem taşır. Plastik cerrahisi, deri kanserlerinin cerrahi tedavisinde hem kanserin tamamen temizlenmesi hem de estetik ve fonksiyonel kaybın en aza indirilmesi noktasında kritik bir rol oynar.
En Sık Görülen Deri Kanseri Türleri
1. Bazal Hücreli Karsinom (BCC)
Deri kanserleri arasında en yaygın tür olan bazal hücreli karsinom, genellikle güneşe maruz kalan yüz ve boyun bölgesinde ortaya çıkar. Yavaş ilerleyen bu tür, nadiren metastaz yapar ki biz plastik cerrahlar metastaz yapmaz olarak kabul ederiz; ancak tedavi edilmediği takdirde doku kaybına yol açabilir. BCC, genellikle inci gibi parlak bir yumru veya kabuklu bir yara olarak kendini gösterir.
2. Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC)
Skuamöz hücreli karsinom, BCC'ye göre daha agresiftir ve nadiren de olsa lenf bezlerine ya da uzak organlara yayılabilir. SCC, kabuklu, pullu bir yara veya kırmızı bir nodül şeklinde görülür. Bazen de çukur şeklinde ülsere bir yara görünümdedir. Kötü bir kokusu olabilmektedir. Genellikle güneşe maruz kalan eller, yüz, dudak ve kulaklarda ortaya çıkar.
3. Melanom
Melanom, deri kanserlerinin en tehlikelisidir. Erken dönemde yakalanmazsa hızlı bir şekilde yayılabilir ve ölümcül olabilir. Melanomlar genellikle var olan bir beni̇n yapısında değişim olarak başlar veya yeni bir koyu renkli leke olarak ortaya çıkar. ABCDE kriteri (Asimetri, Kenar Düzensizliği, Renk Değişkenliği, Çap ve Evrim) melanomun tanısında kullanılan bir rehberdir.
Plastik Cerrahi Açısından Tanı ve Tedavi Yaklaşımı
Plastik cerrahları, deri kanserlerinin tanı ve tedavisinde multidisipliner bir ekip çalışması yürüterek dermatoloji ve onkoloji uzmanlarıyla birlikte çalışır. Deri kanserinin tanısında biyopsi en güvenilir yöntemdir. Plastik cerrahları bu biyopsi sonuçlarına göre en uygun cerrahi yöntemi belirler.
Cerrahi Tedavi Yöntemleri
1. Eksizyon (Cerrahi Çıkarma): Kanserli dokunun etrafında bir miktar sağlıklı doku ile birlikte çıkarılmasıdır. Deri kanserlerinde altın standart tedavi methodudur. Çıkarılıcak genişlik kanserin tipi, olduğu bölge ve cerrahın deneyimine göre değişir.
2. Mohs Cerrahisi: Hassas ve özellikle yüz bölgesindeki kanserlerde tercih edilen bir yöntemdir. Kanserli doku ince katmanlar halinde çıkarılır ve her katman anında mikroskop altında incelenir. Bu sayede en az doku kaybıyla, kanserin tamamen temizlenmesi sağlanır. Bu tedavi metodunun bazı riskleri barındırdığından dolayı biz plastik cerrahlar tarafından pek tercih edilmez. En büyük riskte temiz olarak aldığınız bölgenin dışına sıklıkla SCC, Malign Melanom gibi kanserler metastaz yapabilir bu da kanserin devam etmesi anlamına gelir.
3. Rekonstrüktif Cerrahi: Kanserli doku çıkarıldıktan sonra oluşan defektin onarılması için kullanılır. Cilt greftleri ve fleplerle doku kaybının yerine konması sağlanır. Özellikle yüz bölgesinde estetik kaygılar göz önünde bulundurularak titizlikle yapılır.
4. Lenf Nodu Diseksiyonu: Melanom ve bazı SCC vakalarında kanserin lenf bezlerine yayıldığı belirlenirse bu lenf bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Korunma ve Erken Tanının Önemi
Deri kanserlerinden korunmada en etkili yöntem güneşten bilinçli korunmadır. Güneşe maruz kalma sürelerini sınırlandırmak, güneş koruyucu kremler kullanmak ve koruyucu giysiler giymek büyük önem taşır. Ayrıca, benlerde veya ciltte meydana gelen değişiklikler dikkatlice izlenmeli ve şüpheli durumlarda bir uzmana başvurulmalıdır.
Son yıllarda gelişen cerrahi teknikler ve plastik cerrahinin katkıları sayesinde deri kanserlerinin tedavisinde büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Erken tanı ve doğru tedavi sayesinde deri kanserlerinin büyük bir kısmı tam olarak iyileştirilebilmekte ve yaşam kalitesi korunabilmektedir. Bu nedenle, deri sağlığına dair farkındalığı artırmak ve gerekli önlemleri almak her bireyin sorumluluğudur.