İsrail siyaseti nereye gidiyor?

23 mart 2021 İsrail Genel seçimlerine sadece 39 gün kala İsrailli seçmen kime oy vereceğine karar vermekle meşgul. 

Tabii TV haberlerinde Korona haberleri izlemekten geriye kalan vakitlerinde.

Aslında Korona da kabak tadı verdi ve herkeste bir bıkkınlık bezginlik gösterse de  halen en önemli konu başlığı.

Gelelim  Seçim konusuna.

İsrail’de seçim öncesi  yarışın bu etabında anketlere girebilmeyi başaranlar ve dökülen partiler ve liderlerini tanımamızda yarar var.

İSRAİLLİLER PARTİSİ- RON HULDAİ

   
İlk elenen veya elenmiş gibi görünen Lider Tel-Aviv Belediye reisi Ron Huldai. Büyük bir heyecan ve Başbakan olma iddiaları ile siyaset arenasına  atlayan Huldai Kurduğu İSRAİLLİLER  partisi ile bu hafta sonu anketlerine mevcut bile değil. Bu durum neredeyse 3. Haftadır BU durumda. Kendisi ile görüşen gazeteci ve Tv kanalı da yok . Kısaca RON HULDAİ  seçim barajını aşamıyor.Tabii ki şu anda.

DİNDAR SİYONİZM PARTİSİ – BETSALEL SMUTRICH ve İTAMARF BEN GVİR

Yemina Partisi'nden ayrılan ve eski sağ yerleşimci lider İtamar ben Gvir ile birleşerek Dindar Siyonist partiyi kuran Betsalel Smutrich ve ortağı İtamar Ben Gvir  bu seçimlerde  doğru bir manevra ile muhtemelen seçimlerin anahtar partisi olma yolunda bir adım attılar ve hem Yemina partisine kaymış olan kendi oylarını aldılar hem de Liklud ile (Natanyahu)  fazla oyların hakkaniyetli bir şekilde iki parti arasında bölüşülmesini ve az oy alanın  barajı aşabilmesine yarayan ARTIK OYLAR ANLAŞMASI imzalayarak  bu seçimlerde 5 Millet Vekili çıkartma şansı yakaladılar. Bu aritmetik sonucunda belki de Natanyahu ve Likud partisi  sağ kanatta 61 Milletvekilini fazla zorlanmadan çıkartabilecek.
Bence haftanın yıldızları bu ikili…

GELECEK VAR PARTİSİ-YAİR LAPİD

Anketlere gmre  sürekli Likud Partisi peşinden gelen iki parti ve ana muhalefet olarak yerini almakta ve Mavi Beyaz ile ayrılmasının ve Likud partisi ile koalisyona girmemesinin aslında kendisi ve partisi için doğru bir karar olduğu tabelaya bakınca  daha net anlaşılıyor. Yair Lapid aslında  natanyahu’yu model almakta ve acımasız politikacı rolünü benimseyerek parti içi demokrasiye de pek fazla önem vermeden işini yürütüyor.  Yol arkadaşlarından OFER SHELAH’ın ayrılmasına  ses çıkartmamış hatta Eski Savunma Bakanı ve Likud Millet Vekili Moshe Bugy Yaalon’u da oyun dışı bırakarak yoluna tek başına devam ediyor ve netice alıyor. 
Son anketlerde 17-18 Milletvekili çıkartabileceği öngörülüyor. Bir koalisyon ve Hükğmet kurabilmekten uzak. Çünkü Dindar partiler ile birleşememe gibi  babasından kalan bir sorunla beraber yaşamak zorunda. Babası tamamen dinci partilere karşı bir siyasette idi ve dindar veya dinci partiler tarafından dışlanmıştı. En bu ülkede de dindar partiler olmadan hükümet kurmak adeta imkansızdır. 

MAVİ BEYAZ  VE BENNY GANTZ

 

Mavi Beyaz Partisi bir önceki seçimlere  Yair Lapid’in Gelecek Var  (Yesh atid) partisi ve Eski Savunma Bakanı Moshe Bugy Yaalon’un partisi TELEM  ile birlikte girdiler ve 25 Milletvekili öıkartarak Likud Koalisyonun  doğal ortağı konumuna girdiler.

Gantz  hükümet olma hatta bakan olmak ve anlaşmalara göre  18 ay sonra da Başbakan olma hülyası ile  ortaklarından ayrıldı ve Natanyahu ile koalisyon kurdu. Ancak evdeki hesap natanyahu öarşısına uuymadı ve ortaklık bozuldu. Gantz ne başbakan olabildi nede  25 milletvekili çıkartamayacak konuma geldi. Şu anda  seçim barajını  aşamama tehlikesi ile karşı karşıya ve zorlama ile 4 millet vekili çıkartıp çıkartamayacağı da tartışmalıdır. Kısaca  iyi bir General ama acemi bir politikacı olarak tarih sayfalarındaki yerini almaya aday durumdadır.

YEMİNA PARTİSİ – NAFTALİ BENNET

Eski Savunma Bakanı, Milli Eğitim Bakanı gibi görevlerde Likud partisi koalisyonlarında bulunmuş olan Natanyahu’yu iyi tanıyan ve onunla neler yapılıp yapılamayacağını  iyi bilen ve arkasında  Yehuda Ve Shomron (Yehudiya ve Sammiriye)’de yaşamakta olan yerleşimci ve ılımlı dindar ama milliyetçi toplumun desteği ve oyları mevcuttur. Aydın ve akıllı bir lider olup yeri doğal olarak sağ kanatta olup Likud partisi koalisyonunda olması gereken bir parti ve lider olmasına rağmen dönem dönem Natanyahu ile ters düşmelerinden dolayı Binyamin natanyahu bu ismin ve peşin deki 11-12 Milletvekili oy potansiyelini otomatikman cepte hissedemiyor.
Naftali Bennet’in konuşulan opsiyonlarından biri de  Likud partisinden ayrılan Gideon Saar ‘ın partisi YENİ UMUT  ile olası bir ittifak olup  buun da bir hükümet kurmaya yeterli olmayacağı matematik sonuçtur. Bunu yapabilmeleri için Yair Lapid ile de birleşmeleri gerekir ki parti ideolojisi açısından bu pek olası görünmemektedir.

YENİ UMUT PARTİSİ VE GİDEON SAAR

Kuşkusuz 2021 (ilk) seçimlerinin yıldızı  Gideon Saar olacak gibi. Yıllardır hizmet ettiği LIKUD partisinden ayrılma cesareti takdire şayan olup seçimde kazanacağı başarıya göre  ve Natanyahu ile ortaklık yapıp yapamayacağına göre  değerlendirilecektir. Bu parti istediği kadar SOL görüntüde olursa olsun yapısı ve doğum yeri olan  LİKUD partisi sebebi ile seçmen potansiyeli SAĞ olduğundan seçmenlerinin arzuları dışında partiler ve ideolojiler ile birlikte olamaz. Şu andaki anketlerde 22 MV ile başladı ve şu anda 12-13 Milletvekili çıkartabilir gibi görünüyor.

BİLEŞİK ARAP LİSTESİ  AYMAN UDA + AHMED TİBİ + MANSOUR ABBAS + MASOUD GANEM

Son 2020 seçimlerinde gerçekleştirdikleri ittifak ile 4 Arap partisi seçim barajını  aşarak birlikte 15 milletvekili çıkartarak adeta rekor kırdılar.

Ancak Natanyahu müthiş siyasi zekası ve kıvraklığı ile bu 4 ufak parti ve liderini bölmeyi başarmış ve Mansour Abbas’ı ittifak dışına almayı başarmıştır.
Şu andaki anketlere göre  Bileşik liste 9 Milletvekil’e kadar düşmüş görünmektedir.
39 gün sonra neler olacak hep birlikte göreceğiz.

İSRAEL EVİMİZ AVİGDOR LİBERMAN

Bir zamanlar Likud partisi ağır toplarından olan AVİGDOR LİBERMAN uzun süredir tek başına koşuyor siyaset arenasında. Son iki senedir yeni imajı ve siyasi stratejisi ile Dinci partilere karşı bir tavır takınmakta ve adeta LAİK  rolü oynamaktadır. İsrail dini sebepler nedeni ile Cumartesi günleri toplu taşımacılık ve işyerleri açmama kararları Liberman tarafından protesto ediliyor ve dinciler ile bir arada koalisyonlara karşı gibi davranıyor. Sıra öylesi bir koalisyona gelir ve kendisine  Dışişleri veya Savunma Bakanlığı önerilirse ben dincilerle hatta dinsizlerle de bir arada oturacağını düşünüyorum.Şu andaki anketlerde  7-8 Milletvekili çıkarabileceği öngörülüyor.

İŞ PARTİSİ (İŞÇİ PARTİSİ DE DENEBİLİR) MEİRAV MİCHAELİ

İsrail devletinin Kurucu Partisi olan iş partisi son yılların en kötü durumunda. Bir zamanların 40-45 milletvekili çıkratabilen partisi geçen haftalardaki anketlerde  barajı aşamamaktaydı. Meirav Michaeli aslında  saygın bir tiyatro sanatçısı ve son 10 senedir siyaset ile uğraşmakta. İki hafta önce cesaretle  gerçekleştirdiği parti içi seçimi ile Parti başkanı seçildi ve bu başarı ona 6-7 Millertvekili olarak geri döndü. Tabii bu bile partinin  anlı şanlı günlerine kıyasla  rahatsız edici ve üzüntü verici bir sonuçtur. Shimon Peres ve Yitshak Rabin’in partisinin bu durumu İsrail SOL’unun acınacak durumudur .

ŞAS PARTİSİ  VE ARİYE DERİ

İsrail Devleti bilindii üzere Laik bir devlet olmayıp Yahudi Şeriatı ile de yönetilmez. Ancak kurulan koalisyon hükümetlerinin olmazsa olmazları  Dini esaslı partilerdir ve bu partiler  Likud partisinin doğal ortakları durumundadır.Ariye Deri de  bütün yolsuzluk suölamaları hapis cezaları ve karalamalara ragmen taraftarlarınca yalnız bırakılmamış ve yıllardır İsrail siyasetinin FAS ve Doğu Yahudileri dindarlarının oyları il eve sürekli değişmeyen 8 Millet Vekili you ile İsrail parlamentosunun vazgeçilmez bakanıdır. Sürekli İçişleri Bakanlığı onun mekanıdır. Şu anda alması beklenen milletvekili sayısı da  budur 8 Millet Vekili.

TEVRATIN YAHUDİLİĞİ PARTİSİ YAAKOV LİTZMAN VE MOSHE GAFNİ

Aslında iki farklı dindar partinin ittifakı olup liderleri Yaakov Litzman (Eski Sağlık Bakanı) ve ortağı Moshe Gafni Ariye Deri gibi İsrail siyasetinin kemikleşmiş DİNİ partisidir.
Ancak bu kez temsil ettikleri dini kesim Avrupa Yahudileri olup Ashkenaz kökenli yahudilerdir.
Aynı Deri  gibi Likud partisinin doğal ortaklarıdır. Ve bu partilerin onayı olmaksızın memlekette pek fazla bir şey hareket ettirilemez ve bu  da toplumun büyük bir kesiminde İsrail’in neden bir ATATÜRK’Ü olmadı esprilerinin  de oluşmasına sebebiyet vermektedir.
Tevratın Yahudiliği partisi de aynen  ŞAS partisi gibi 8 Milletvekili gibi kemikleşmiş bir oy oranı vardır.

MERETS PARTİSİ VE NİTSAN HOROWITZ

Merets Partisi 1992 yılında Rahmetli Shulamit Aloni tarafından kurulu ve sırası ile Yossi Sarid, Yossi Beilin, Hayim Oron, Zahava Galon, Tamar Zandberg gibi renkli simalar tarafından yönetildi. Son iki senedir Nitsan Horowitz parti başkanlığını deruhte ediyor ve hali hazırda  baraj sınırında olup ya parlamentoya giremeyecek ya da 4 milletvekili ile parlamento sıralarında yerini alabilecek. Horowitz evli olmayıp erkek arkadaşı senarist İdo İrklin ile birlikte yaşamaktadır. 

LIKUD PARTİSİ VE BİNYAMİN NATANYAHU

İsrail siyasetine neredeyse 15 yıldır yöne veren tecrübeli politikacı bütün suçlamalar mahkemeler Korona krizine rağmen seçimlere gitmekten çekinmeyen ve her zamanki söylemini de değiştirmeden siyasi liderliğe oynamaya devam ediyor. Hakkındaki suçlamalara  ‘Bir şey olmadığı için bir şey olmayacak' demeye de devam ediyor.^

Natanyahu Korona Krizinden şampiyon ve  muzaffer öıkmak için elinden geleni yapmaktan kaçınmadı ve bir aydan kısa bir sürede 9 milyonluk İsrail nüfusunun  neredeyse yarısını aşılamayı becerdi. Şu anda  4 milyon’a yakın İsrailli Yahudi Arap ve Hristyan Dürzü Çerkez ve hatta Filistinli aşı oldu ve olmaya da devam ediyor. Bu aşıların maliyetinin ne oldupğu da  çok fazla önem arzetmiyor. Söylentilere göre  19 dolarlık aşıya 30 dolar ödenmiş ama İsrail şu anda en fazla aşı olmuş olan ülke konumunda. Ayrıca  İchilov hastanesi yaptığı araştırma denemelerinde de Koronayı tedavi edecek bir ilaç bulduklarını ve test ettikleri 30 hastanın 29’unda başarılı sonuç alındığını 30. Hastanında birkaç gün gecikme ile taburcu edildiği  hastane yetkililerince ilan edildi.
Bütün bunlar Natanyahu ve partisine bu seçimlerde de Lider parti olmayı adeta garantiliyor.
Son anketlere göre de Likud partisi 30 Millet Vekili çıkartacak gibi görünüyor.

Meclis aritmetiği

Bu ifade aklıma rahmetli Demirel’i getirir hep. Bu konuda odan büyük uzman görmedik. Natanyahu kendisi ile yarışıyor bence.
Bu anket sonuçlarına bakacak olursak :

Meclis aritmetiğini yapmak için henüz erkendi sanıyorum. Ama ilk bakışta sol veya merkez sol partilerin bir koalisyon kurma ihtimallerinin Merkez sağ partilere kıyasla daha zayıf olduğu görülmektedir.

Seçimlere yaklaştıkça daha ilginç sonuçlar çıkacaktır.
Saygılarımla