Rafet ULUTÜRK
Tarih: 12 Temmuz 2021
Seçimlerden sonra
Seçim ve seçim sonrası yeni durum
Erken Seçimle Bulgaristan Ufku Çatladı.
Bulgaristan’da Azınlık Hükümeti Kuruluyor.
Seçim kazanan Slavi Trifonov Bakanlar Kurulunu açıkladı.
Bakanların tamamı İngiltere ve Amerika’da okumuş. Dikkat AB’de den yok.
Bulgaristan’da Çingene Bakanlığı Kuruluyor.
Bulgaristan Siyaseti Biraz Daha Ufalandı
Erken seçim ve seçim sonuçları
11 Temmuz 2021 tarihinde Bulgaristan ikinci kez parlamento seçimine gitti. 4. Nisan’daki olağan seçime kıyasla 600 bin seçmen sandık başına gitmedi, katılım oranı % 40’ın altında. Kesin rakamlar Milli Seçim Komisyonu tarafından 16 Temmuz 2021 tarihinde (Perşembe gün) açıklanacağından dolayı kesin olmayan memleket içi seçim sonuçları tablosunda % 23.9 oy oranıyla eski başbakan Boyko Borisov’un GERB partisi birinci parti olarak görünürken, ikinci defa genel seçime giren, Slavi Trifonov’un yönettiği “Var, Böyle Bir Halk Partisi!” % 23.7 yani % 0.2 oy farkıyla ikinci parti durumundayken, yurt dışından gelen oyların % 30’dan fazlasını alan “Var, Böyle Bir Halk Partisi!” ne gidin genel seçim sonuçları tablosunda renkler değişti ve SEÇİMİ KAZANAN YENİ BULGARİSTAN SİYASİ GÜCÜ OLDU VE HÜKÜMET KURMA HAKKINI ELDE ETMİŞ Mİ OLDU?
Kazananlar ve kaybedenler
11 Temmuz 2021 seçiminde GERB partisi 200 bin oy kaybederken, statüko partilerinden biri olan ve 18 irili ufaklı koalisyon ortağıyla seçime katılan Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) 10 bin oy daha kaybetti. Genel seçim tablosunda önemli bir değişiklik Sofya’da seçimi GERB partisi kaybederken “Demokratik Bulgaristan” koalisyonunun kazanması, Plovdiv (Filibe) şehrinde yine GERB seçim başarısını tekrarlayamazken “Var, Böyle Bir Halk Partisi!” zafer kutladı.
Eski 45. meclisteki 6 parti arasında 5. Parti olan “Demokratik Bulgaristan” koalisyonu bu seçimde yurtdışından gelen oyların % 18’ini alarak 46. mecliste 3. Parti olma şansına çok yaklaştı.
Orta katmanı temsil eden bu koalisyon “Covid-10” ile zenginler ile orta ölçekliler arasının birden açılmasından kaynaklanan korkuya oynadı, “Soros” ahtapotu ve Bulgaristan’daki Batılı ET şirketleri tarafından desteklendi.
Türk partisi milletvekili sayısını artırdı.
Gayrı resmi seçim sonuçlarına göre 5. Parti olan Türklerin Hak ve Özgürlükler Partisi (DPS) Türklük kalesi Kırcali gibi kent ve illerde katılım oranı % 20 olsa bile, Tırgovişte, Kırcali, Şumen, Dobriç gibi illerde birinci parti, Razgrat, Silistra gibi merkezlerde 2. ve Burgas ve Blagoevgrat gibi büyük merkezlerde de 3. Parti durumunu korudu. Yapılan çağrılara rağmen DPS’den ayrılan 2017 genel seçimlerinde hem yurtta ve hem de yurt dışında “DOST” Birliğine 100 bin oydan fazla destek veren kitle ve ayrıca yine 4 yıl önce Deliorman yöresinde GERB partisine 120 bin oy veren Türk seçmen de Hak ve Özgürlük saflarına geri dönmedi. Partinin oyları İstanbul’da artarken geçen nisan seçimine göre Bulgaristan genelinde 40 bin oy düştü. Yurtdışında 2017’de “DOST” partisine oy veren Müslüman Türklerin oyu bu defa “Var, Böyle Bir Halk” partisine giti.
Türkiye Cumhuriyetinden gelen 35 bin oyun % 88’u DPS -HÖH partisine giderken, Avrupa Birliği ve İngiltere’den gelen oyların beşte biri de yine Türk partisine verildi. İstanbul’da DPS partisine 4 Nisan seçimlerinde verilen 5 bin oy 9 bini aştı ve 46. Meclisteki HÖH milletvekillerin sayısı da 35 çıkıverdi.
Komünist Bayanların yeni hareketi
Nisan seçiminde 14 milletvekilini 17 yaparak seçim başarısını büyüten “Ayağa Kalk Bulgaristan ve Mafya Devletten Sökülsün!” politik hareketin yeni iktidara katılma hevesleri yükseldi. Onların, emekli maaşlarının yeniden hesaplanarak yükseltilmesi ve özürlülerin sorunlarının çözülmesinde aktif olması bekleniyor. Bu hareket eski BSP’li olan eski kamu denetçisi Bayan Maya Manolova ve hukukçu Bayan Tanya Donçeva tarafından yönetiliyor. Hareket henüz bir partide örgütlenememiştir.
Bulgaristan’da katılım oranı en son noktaya düşerken
Yurtdışından gelen oylar ise yüzde yüz arttı.
11 Temmuz 2021 seçimlerinin bir özelliği ise, aynı zamanda 68 ülkede, 782 seçim seksiyonunda hem klasik usul seçim bülteniyle hem de oy kullanma makinasıyla yapılmış olmasıdır.
4 Nisan seçimlerine göre, yurtdışındaki katılım oranı % 69 daha fazladır. İngiltere’de 135, Almanya’da 115, Türkiye’de 112, İspanya’da 67, Birleşik Amerika’da 58, Yunanistan’da 32 seksiyonda oy verilmiştir ve seçimler huzurlu ve olaysız geçmiştir.
“Ölü Canlıların” oyları ortada kaldı.
Makinalı yeni uygulama her seçimde sandıktan çıkan 400 bin “ölü canlı” oyun bu defa protokollerde yer almamasını ve daha açık, daha temiz, şeffaf ve onurlu bir seçim yapılması yolunu da açmış olundu. Seçim günü yalnız 56 makine arıza verince oy kullanma klasik usulle devam etmiştir. Başka bir değişiklik de hem yurtta, hem de yurtdışında “başka yerde oy kullanmadım ve kullanmayacağım” Deklarasyonlarının doldurulmasında daha önce yaşanan “Bulgarca biliyor, bilmiyor” sorunlarının Merkez Seçim Komisyonu kararıyla aşılmış olmasında görüyoruz. Sofya’da HÖH Başkanı Mustafa Karadayı’nın Deklarasyonunu bile seksiyondaki görevlilerden biri doldurulmuş ve Karadayı sadece imzalamıştır.
Şunu da belirtmemiz yerinde olur, seçim makinaları Bulgarcası yeterli olmayan veya teknik alışkanlıkları yetersiz olan seçmenlerden büyük kısmını seçimden uzaklaştırmıştır.
Seçim makinalarına hackerler tarafından müdahale edildiğine şu ana kadar bilgi alınmamıştır.
Seçim hükümetinin şeffaf seçimdeki rolü.
Başbakan Stefan Yanev’in erken seçim hükümeti şeffaf ve onurlu, huzurlu ve olaysız erken meclis seçimi yapılmasında etkin olmuştur. Halkın % 55 desteğini kazanan bakanlar kurulu aldığı tedbirlerle oy pazarlarını kapatmış ve oy sansarlarını toplayarak ve onları himaye eden devlet kurumları yöneticileri görevden alarak, olaysız seçim yapılmasını başarıyla sağlamıştır.
Evet 46. Meclise girerken kim kazandı ve kim kaybetti.
4 Nisan 2021 seçimlerine kıyasla 11 Temmuz 2021 seçimlerinde GERB partisi 200 bin, Sosyalist Parti de 100 bin oy kaybederken, “Var, Böyle bir Halk Partisi!” 100 bin, “Demokratik Bulgaristan” Koalisyonu da oylarına 25 bin oy kattı.
“Galıp interneyşınıl” analizine göre GERB’ten ayrılan 200 bin seçmenden, 150 bini sandığa gitmemiş, % 5’i “Var. Böyle Bir Halk Partisi” ne oy vermiş (30 bin kişi) ve % 3’ü de “Demokratik Bulgaristan” koalisyonuna oy vermiştir - ( 20 bin kişi.)
“Var. Böyle Bir Halk Partisi” oylarının % 70’i 4 Nisan’da oy verenlerindir. % 10’u 4 Nisan’da oy vermeyenlerden veya “hiçbir partiyi desteklemiyorum” oylarından gelmiştir. (Bunlar 60 bin oy.) Yeni oyların % 6’si GERB ve % 5’i de sosyalist partiden akmıştır.
4 Nisan seçimlerine göre, Sosyalist Parti (BSP) 100 bin oy kaybetmiştir. Seçmenin ancak % 84’i sosyalizm davasına sadık kalmıştır. 30 bin oy “Var. Böyle Bir Halk Partisi”ne ve diğerleri de Bayan M. Manolova partisine ve 1995-97 dönem Başbakanı Jan Videnov’un kurduğu “Temiz ve Kutsal Cumhuriyet” partisine kaymıştır.
“Demokratik Bulgaristan” oylarının % 67’sini 4 Nisan seçmeninden alırken, 4 Nisan seçimine katılmayanlardan 25 bin oy ve diğer partilerden de oy almıştır.
Türk Partisi (DPS) ise kazandığı milletvekillik yeni oyu Türkiye’de seçmenlerinden alabilmiştir. Erken seçime katılmayan “DOST” Birliği’nden HÖH-DPS partisine oy gitmediği bildiriliyor.
Bu arada seçimi kazanan Slavi Trifonov hemen kabinesini açıkladı, 18 bakanlık kabineye erken seçim hükümetinden bakan almıyor. Başbakan görevine atanacak olan Nikolay Vasilev bir maliyeci ve iktisatçıdır ve 2001’de kurulan II. Simeon Saks Koburg Gotski hükümetinde Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı, 2005-2009 yıllarında görev yapan Sergey Stanışev kabinesinde de Ekonomi Bakanıydı.
Bakanlarının hepsi İngiltere ve ABD üniversitelerinde yetiştirilmiş, Amerikancı kadrolar olup Batı Banka ve kurumlarında çalışıp deney toplamış 30 ile 40 yaş arası hepsi 2-3 yabancı dil bilen gençlerdir.
Trifonov elindeki 62 milletvekiliyle ancak bir azınlık hükümetini kurabilir. Bu hükümet için diğer partilerin hiç biriyle diyalog kurmak ya da yardım talep etmek niyetinde değildir. Bu gücü nereden buluyor?
Bulgaristan’ın 46. Mislisinde en güçlü muhalefet partisi GERB, kabineyi destekleme konusunda susuyor. Diğer partiler de kayıtsız koşulsuz destek sunma konusunda açıklamada bulunmadılar. Kabinenin 3 Ağustos’ta meclis onayına sunulması bekleniyor.
Bu azınlık hükümetine karşı gelen partiler erken seçimde barajın altında kalması çok büyük bir ihtimal.
Bu arada Sl. Trifonov Hükümet Programını da açıkladı.
İlk ödev olarak Bulgaristan’da ne kadar gerekliyse o kadar kreş ve çocuk bahçesi kurulması ve milli çocuk hastalıkları hastanesi inşa edilip donatılması gereğine işaret edildi.
Sofya- Varna “Hemus” 2 yönlü kara yolu ile Romanya sınırından Türkiye sınırına kadar uzanırken Varna ve Burgaz üzerinden geçecek bir 2 yönlü Karadeniz Ana Yolu kurulması da ilk ödev paketi içinde öncelikli olarak gösterildi.
Programda NATO ve AB’ye bağlılık da belirtilirken, azınlık sorunları çözümünde ilk adım olarak bir Çingene Sorunları Bakanlığı kurulacağı da açıklandı.
Programın açıklanmasıyla birlikte Başsavcının istifa etmesi, yargı reformu, hukuk üstünlüğü, yolsuzluklarla mücadele ve köklü reformlar gibi hedeflerin eksikliğini görenler başkaldırdı.
1997 İvan Kostov hükümet programına benzerlik ön plana çekildi ve kadroların hepsinin Soros sistemi tarafından yetiştirildiğine işaret edildi.
Devam edecek.