Merkez Bankası Başkanları'nın değişimi, ekonomi politikalarındaki yöntem farklılığı, yaşanan kargaşanın maliyeti vatandaşın sırtına zamlarla yükleniyor. Yapılan son hesaplamaya göre Hazine’nin iç ve dış borçları ekimde 88 milyar lira daha artarak 2.2 trilyon liraya yükseldi.
Dış borca göre ülkeler listesi
| Ülke | Dış borç USD | Kişi başına USD |
|---|---|---|
| Türkiye | 448.400.000.000 | 2.983 |
| Güney Kore | 333.600.000.000 | 6.842 |
| Polonya | 201.200.000.000 | 5.279 |
| Endonezya | 150.700.000.000 | 651 |
Kamu varlıklarını özelleştiren iktidar, ekonomideki “yeni” politikasıyla Hazine’nin borç yükünü katlıyor. Kur farkı nedeniyle Hazine’nin iç ve dış borçları ekimde 88 milyar TL daha arttı. AKP’nin iktidarda olduğu dönemde ise Hazine’nin borçları 2 trilyon TL artarken, özelleştirmelerle kamunun varlıkları 781 milyar TL azaldı.
Cumhuriyet Gazetesi'nden Mustafa Çakır'ın haberine göre, CHP TBMM Grubu’nun haftalık ekonomi raporuna göre, Hazine’nin iç ve dış borçları ekimde 88 milyar TL daha artarak 2.2 trilyon TL’ye yükseldi. Borç stokunda ekimde yaşanan artışın tamamı kur farkından kaynaklandı. Hazine’nin borç stokunun 906.7 milyar liralık kısmı TL, 1.3 trilyon lirası da döviz ve altın cinsinden alınmış borçlardan kaynaklanıyor.
Döviz cinsi Hazine borçlarının dolar cinsinden tutarı 143.4 milyar doları buluyor. Bu tutarın 112 milyar dolarlık kısmı dışardan, 31.4 milyar doları ise içeriden alınan döviz cinsinden borçlardan oluşuyor. Kasımda döviz kuru ekime göre yüzde 31 oranında arttı. 143.4 milyar dolarlık döviz cinsinden borcun TL karşılığının kasım ayına göre 431 milyar TL artarak 1.7 trilyon liraya ulaştığı, borç stokunun ise 2.7 trilyon lirayı bulduğu tahmin ediliyor.
Hazine’nin 143 milyar dolarlık borcuyla birlikte, Merkez Bankası (MB) da dahil diğer kamu kuruluşlarının dış borçları dikkate alındığında kamunun toplam 240 milyar dolarlık bir döviz borcu bulunuyor. Dolar kurunun 9.48 TL’den 12.5 TL’ye yükselmesi kamunun döviz cinsinden borç yükünün TL karşılığını 725 milyar lira artırarak 3 trilyon liraya çıkardı. Dış borçlarla birlikte bakıldığında Hazine’nin toplam borç stokunun yüzde 60’ı döviz cinsinden alınmış borçlardan kaynaklanıyor.
AKP’nin uygulamalarıyla özelleştirme Türkiye’de kamunun elindeki arsa-arazilerin satışına dönüştü. Rapora göre, bu yıl 141.2 milyon dolarlık özelleştirme yapıldı. Bu özelleştirmenin 123.8 milyon dolarlık kısmı arsa-arazi satışlarından oluştu. Bu gelirin 14.8 milyon doları ise sosyal tesislerin satışından elde edildi. Hazine’nin 2 trilyon liradan fazla borç artırdığı 2003-2021 döneminde, 62.5 milyar dolarlık da özelleştirme yapıldı. Bu tutar bugünkü kurlarla 781 milyar TL’lik bir büyüklük oluşturuyor.
Bankaların zamanında tahsil edemediği için takibe aldıkları krediler ise 2 milyar TL daha artarak 156.1 milyar TL’ye kadar çıktı. TL’nin hızlı değer kaybı yüzünden finans piyasalarının sarsıldığı son iki ayda bankaların batık alacaklarında 7 milyar liralık artış yaşandı. Bankaların batık durumdaki alacakları eylül sonunda 149 milyar lira düzeyinde bulunuyordu. Rapora göre, TL yılbaşından bu yana dolara karşı yüzde 40.5, Avro karşısında yüzde 35.6 değer kaybetti.