Türkiye'nin en milliyetçi nüfusuna sahip Trabzon'da araplara konut ve toprak satışının artışı tartışmaları beraberinde getirirken, şehrin demografik yapısı ile bozulan kültürel yapısı vatandaşları da tedirgin ediyor. Ancak kente gelen arap turistleri belgeli işletmeler yerine kaçak otellerin ve konaklama tesislerinin tercih edilmesi turizmcileri kızdırıyor.
Doğa ve kültür turizminde Uzungöl ve Sümela Manastırı gibi birçok destinasyonu bünyesinde barından Trabzon'da, artan turist sayısıyla, yasa dışı konaklama hizmeti sunan tesislerin sayısında da artış oldu. Kent genelinde 2021'de tespit edilip belediyelere bildirilen 55 kaçak tesis sayısı, son 2 yılda 51 kat artıp 2 bin 850'ye çıktı. Trabzon Oteller Birliği Başkanı Mustafa Dündar, 'Trabzon'da belgeli tesis sayısı 300'e yaklaşıyor ancak elimizde tespitli olan 2 bin 850 belgesiz turizm yapan bağımsız birim var. Geçen 2 yılda müdahalede bulunulmadı, bu da yasa dışı iş yapmak isteyenlerin ufkunu açtı. Vergiden muaf, merdiven altı turizm oluştu. Bu son anlarımız. Böyle devam ederse 2024 ve 2025 yılı Orta Doğu kaynaklı turizmin son bulduğu yıllar olacak' dedi.
Doğu Karadeniz'in güzelliklerini görmek isteyen yabancı turistler, Trabzon'da ziyaret ettikleri turizm merkezleri Uzungöl ve Sümela Manastırı'nın yanı sıra yüksek rakımlı yaylalara da ilgi gösteriyor. Yaz sezonunun hareketli geçtiği kentte, 2022'de 796 bin 973 olan toplam turist sayısı, 2023 yılında 1 milyon 138 bin 743'e yükselerek, turist sayısında yüzde 43 artış yaşandı. Yabancı uyruklu ve ağırlıklı olarak Körfez ülkelerinden gelen turistlerin sayısı da arttı.
Geçen yıl 392 bin 943 olan yabancı turist sayısı yüzde 66 artıp 652 bin 713'e ulaştı. Suudi Arabistan, Kuveyt, Bahreyn, Umman ve İsrail gibi Orta Doğu ve Körfez ülkelerinin rağbet gösterdiği kentte, kaçak turizm faaliyeti gösteren işletme ve tesislerinin sayısında da artışlar gözlemlendi.
Trabzon Oteller Birliği'nin verilerine göre kentte faaliyet gösteren 19 bin 518 yatak kapasiteli 261 tesisin doluluk kapasitesi, kaçak konaklama hizmeti sağlayan yerler nedeniyle yüzde 60'ta kaldı. Trabzon'a gelen turistlerin, yabancı uyruklu kişilerin yanı sıra yerel halkın da yasa dışı olarak tesise dönüştürdüğü ev, pansiyon, öğrenci yurtları ve apartlarda konaklaması nedeniyle otel ve işletmeler zarar etti. Yasal hizmet veren işletme ve otel sahipleri, kaçak tesis işleten kişilerin yarattığı haksız rekabet nedeniyle turizm sektörünün darbe aldığını savundu.
Bu sezon turist sayısında geçen yıla göre yüzde 43'lük artış yaşandığını söyleyen Trabzon Oteller Birliği Başkanı Mustafa Dündar, gelen turist sayısı artmasına rağmen konaklama tesislerinin yüzde 100 doluluğa ulaşmadığını belirterek, 'Yasa dışı tesislerin aşırı haksız rekabeti vardı. Birçok yasa dışı tesis ve yasa dışı çalışan insanların işlettiği tesisleri doluluklarını yaparken yasalara uygun çalışan tesisler maalesef yüzde 60'larda kaldı ve bu seneyi hayal kırıklığıyla kapadılar. Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde yatak kapasitesi yaklaşık 45 bin civarında. Resmi olan yaklaşık 20 bin yatak sayısı da Trabzon'da. Buradan 100 bin yatak olduğu sonucuna varıyoruz. Bu da 80 bin yatak sayısının yasa dışı olduğu anlamına geliyor. Trabzon'da belgeli tesis sayısı 300'e yaklaşıyor ancak elimizde tespitli olan 2 bin 850 belgesiz turizm yapan bağımsız birim var' dedi.
Yasa dışı konaklama imkanı sunan tesis ve apartların sayısının, müdahale edilmediği için 2 yılda tırmandığını savunan Dündar, '2021 yılında yasa dışı turizm yapıyor diyerek kamu kurumlarına bildirdiğimiz tesis sayısı 55'ti. Geçen 2 yılda bu tesislere müdahalede bulunulmadı. Bu da yasa dışı iş yapmak isteyenlerin ufkunda açılma yaptı ve herkes yasaldan çıkıp yasa dışını tercih etti. Vergiden, çalışandan ve sorumluluktan muaf, paralel bir gayri resmi, merdiven altı turizm oluştu Trabzon'da. Bu da beraberinde hayal kırıklığı ve kalitesizliği getirdi' diye konuştu.
Yasa dışı hizmet veren kişi ve işletmeler hakkında tespit yapıp yetkili kurumlara ilettiklerini söyleyen Dündar, 'Tespit ettiğimiz 2 bin 850 yerel işletmeyle ilgili listeler yerel yönetimlerin önünde. Herkes kim olduğunu, adreslerine kadar biliyor ancak müdahale edilmiyor. Önerimiz şudur, denetim yetkisi, belgelendirme yetkisi olan Turizm Bakanlığı'na ve bakanlığın taşra teşkilatlarına süratle geçirilmelidir.
Turizm Bakanlığı, nasıl belgelendirmeyi yapıyorsa denetimleri de bakanlık ve taşra teşkilatı yapmalıdır. Turizm Bakanlığı'nın haziran ayından itibaren 4 defa valiliklere gönderdiği genelgelerin uygulanmasının çok elzem olduğunu düşünüyorum. Bu genelgelere uyulmuş olsaydı Trabzonlu turizmciler bu sorunları yaşamayacaktı. Genelgelere uyulsaydı kimse köyünde, kentinde, derede, tepede, belediyeye selam vermeden apart, bungalov, villa yapmaya cesaret edemeyecekti. Maalesef merkez ilçe köylerinde bile görüyoruz. Belediyenin kapısından geçmemiş insanlar bina inşa ediyorlar. Kamuda çalışanların bile yasa dışı tesis işletmesi söz konusu. Buna müdahale edilmeyecek de neye edilecek?' dedi.
Yasa dışı hizmet veren tesislerin artmasının beraberinde kalitesizlik ve şikayetlere neden olduğunu ve sektöre darbe vurduğunu savunan Dündar, 'Yasa dışı tesislerin artması sezonun kısalması, kalitenin düşmesi, şikayetlerin artması beraberinde geliyor. Şikayetlerin yüzde 99’u yasa dışı tesislerden kaynaklanıyor. Bunun ispatı, belgesi, delili var. Özellikle ilçe belediye başkanlarının elini taşın altına koyması için zaman geliyor. Bu son anlarımız. Eğer böyle devam ederse 2024 ve 2025 yılı Orta Doğu kaynaklı turizmin son bulduğu yıllar olacak. Bakanlığa kayıtlı tesislerden 'Bu yaz para kazandık, kışı rahat geçiririz' diyebilecek birinin olduğunu sanmıyorum. Memleketimize bir şekilde göçmen olarak gelmiş arkadaşlarımız fevkalade bütçelerini yaptılar, keselerini doldurdular. Onlar bu ekonomiyi nereye getiriyor, nasıl olacak bunu göreceğiz” ifadelerini kullandı.
