“Yapay zeka, insan beyninin karmaşık işlevlerini taklit etmek ve bazı durumlarda aşmak için öğrenme, mantık, problem çözme, algı ve dil gibi yetenekler geliştiren bilgisayar sistemlerini tanımlar. Ancak, yapay zeka ve insan beyni karşılaştırılırken, bu iki sistemin aslında ne kadar benzer ve ne kadar farklı olduğunu görmemiz önemlidir.” diyen Liv Hospital Beyin ve Sinir Cerrahisi, Doç. Dr. Abuzer Güngör yapay zeka ve beyin cerrahisi ilişkisini anlattı.
İnsan beyni, sinir hücrelerinden (nöronlar) oluşan karmaşık bir ağdır ve bilgiyi elektriksel ve kimyasal sinyallerle işler ve iletişim kurar. İnsan beyninin 100 milyardan fazla nöronu vardır ve her biri, birden fazla başka nöronla bağlantılar (sinapslar) kurar. Bu eşsiz ağ, insanlara karmaşık düşünme, öğrenme, hafıza ve duygusal yetenekleri sağlar.
Öte yandan, yapay zeka, özellikle derin öğrenme algoritmaları, beyindeki sinir ağlarını taklit eder. Yapay sinir ağları, giriş ve çıktı arasında bir dizi hesaplama yaparak bir dizi 'katman' üzerinden bilgiyi işler. Ancak, bu sistemlerin insan beyninden belirgin farkları vardır. Örneğin, yapay zekanın 'öğrenme' yeteneği genellikle belirli bir görevi veya dizi görevi optimize etmeye dayanır ve genellikle bir insanın yaşam boyu öğrenme ve uyum sağlama yeteneği ile kıyaslanamaz.
Yapay zeka ve beyin cerrahisi arasındaki ilişki daha da ilginç. Yapay zeka, ameliyatları daha güvenli ve etkili hale getirme potansiyeli ile beyin cerrahisini dönüştürme yeteneğine sahip. Örneğin, Manyetik Rezonans Görüntüleme ve Bilgisayarlı Tomografi taramalarını analiz ederek ve ameliyat öncesi planlamada yardımcı olabilecek karmaşık 3D modeller oluşturarak, cerrahların daha hassas müdahaleler yapmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, bir hastanın beyin fonksiyonlarını daha iyi anlamak ve nörolojik hastalıkların tedavisini geliştirmek için geniş veri setlerini analiz etme yeteneği sunar.
İlginç bir şekilde, yapay zeka ve nörobilim arasındaki bu etkileşim, her iki alanı da ilerletmektedir. Yapay zeka modelleri, beyin fonksiyonunu anlama çabalarımızı şekillendirmekte ve desteklemekte, öte yandan nörobilimdeki keşifler, daha etkili yapay zeka sistemleri tasarlamamıza yardımcı olmaktadır. Örneğin, beyindeki öğrenme ve hafıza mekanizmalarını daha iyi anlamak, yapay zekanın daha karmaşık görevleri öğrenmesine ve genelleştirmesine yardımcı olabilir.
Ancak, bu etkileşim aynı zamanda etik ve toplumsal sorunları da beraberinde getiriyor. Beyin-bilgisayar ara yüzleri ve nörolojik bozuklukların tedavisi için yapay zekanın kullanılması, özellikle kişisel verilerin ve mahremiyetin korunması konusunda yeni sorunları ortaya çıkarabilir.
Robotik cerrahiye gelince, yapay zekanın getireceği katkılar çığır açıcı olabilir. Robotik cerrahi sistemler, insan elinin erişemediği veya yapamayacağı hassas hareketleri yapabilme yeteneğiyle, beyin cerrahisinin geleceğini şekillendiriyor. Yapay zeka, burada birkaç şekilde devreye girer. Öncelikle, yapay zeka, robotik cerrahi sistemlerin anatomi ve cerrahi prosedürler konusunda daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlar. İkincil olarak, yapay zekanın bir diğer yararı, cerrahın elindeki tremorları (istemsiz hareketleri) filtreleyebilmesi ve böylece robotun çok daha istikrarlı ve hassas hareketler yapabilmesidir. Son olarak, yapay zeka, ameliyat sırasında gerçek zamanlı karar verme ve adaptasyon sağlayabilir.
Yapay zeka ve nörobilim arasındaki bu etkileşim, insan zekasını daha iyi anlama ve taklit etme yeteneğimizi artıracak ve toplumumuzun çeşitli yönlerini; sağlık hizmetlerinden eğitime, iş dünyasından kişisel yaşamımıza kadar derinden etkileyecektir. Ancak, bu gelişmelerin getirdiği fırsatları tam olarak değerlendirebilmek ve olası risklerini yönetebilmek için, bu teknolojik ilerlemeleri yönlendiren ve etkileyen etik ve toplumsal konuları dikkatle düşünmeli ve tartışmalıyız. Yapay zeka ve beyin araştırmalarının hızla ilerlediği bu çağda, bu konuları dikkatle ele almak ve iyi bir denge kurmak büyük önem taşımaktadır.
