Prof. Dr. Nevzat Tarhan:
“Öfke kontrolu eğitimi ile trafik kazaları yüzde 50’den fazla azalır!”
Üsküdar Üniversitesi, trafik güvenliği ve sürüş bilincine dikkat çekmek amacıyla "Trafik ve Güvenli Sürüş Sempozyumu" düzenledi. Alanında uzman akademisyenler ve sektör temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen sempozyumda, trafik güvenliği, güvenli sürüş teknikleri ve sürücü davranışları gibi konular ele alındı.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Trafikte kişinin riskli davranışlarını azaltacak ve ruh halini kontrol edecek eğitimlerin verilmesi, trafik psikolojisi açısından çok önemli. Öfke kontrolu eğitimi ile trafik kazaları yüzde 50’den fazla azalır.”
Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin: “Dünyada bir milyon insan ölüyor her sene trafik kazalarından. Bizim ülkemizde nasibini alıyor. Kusurların büyük bir çoğunluğu insan kaynaklı.”
Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan: “Tavsiyem özelikle ölümlü veya ağır yaralanmalı motosiklet kazalarından sonra, olay yerine gelen ekiplerin mutlaka sürücünün kaskını almalarıdır. Kasklar ile standartlara uygunluk muayenesi yapılması, uygun değilse bu firmada bu ölümlü kazada asil suçlu olarak yargılanmalıdır.”
Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Özgür Şener: “Her yıl bir ilçemizi trafik kazasında kaybediyoruz.”
Üsküdar Üniversitesi, trafik güvenliği ve sürüş bilincine dikkat çekmek amacıyla "Trafik ve Güvenli Sürüş Sempozyumu" düzenledi. Geçtiğimiz kasım ayında trafik kazasında vefat eden Ar-Ge ve Yenilik Politikaları Direktörlüğü Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Uzmanı Ahmet Mete Kocamaz Ahmet Mete Kocamaz anısına, 19 Mart 2025 Çarşamba günü Çarşı Yerleşke Emirnebi 1 Konferans Salonu'nda yapıldı.
Açılış konuşmalarını, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı ve MESKA Vakıf Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ensari Özay, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin ile Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan yaptı.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Bir insanın yetişmesi çok zor ama motosiklet kazasıyla kaybedebiliyoruz”
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan, motosiklet kazasında vefat eden Ahmet Mete Kocamaz’ı anarak, “Bize çok güzel başlangıç yapmıştı, güzel şeyler yapıyordu, yapacaktı da... Fakat takdir-i ilahi... Tabii onun vesilesiyle bu toplantı yapıldı. Buradan da bazı dersler çıkarmak gerekiyor. Bir insanın yetişmesi çok zor ama ufak bir kazayla, motosiklet kazasıyla sürpriz bir şekilde kaybedebiliyoruz.” dedi.
“Motosiklet kullanan kişilerde riskli davranış geni var”
“Kimler motosiklet kullanıyor?” sorusuna da işaret eden Prof. Dr. Tarhan, “Genelde bakıyorsunuz, motosiklet kullanan kişilerde riskli davranış geni var. Bu gen, hiperaktif kişilerde de var. Riski seviyorlar. Tehlikeyi seviyorlar. Tabii ölçülü, hesaplanabilen risk insanı hedefine daha çok yaklaştırıyor, daha çok yol almasına sebep oluyor ama hayat sadece bir insanın kendi kontrolünde değil. İnsanın kendi kontrolünde olmayan karşı tarafta araba kullananlar var, yol güvenliği var. Birçok etken devreye giriyor. Bu nedenle kaskı da olduğu halde, ölümlü kazalar oluyor. Büyük kazalarda kaskın hiçbir faydası olmuyor.” diye konuştu.
“Trafikte kişinin riskli davranışlarını azaltacak eğitimler verilmeli”
“Trafikte kişinin riskli davranışlarını azaltacak ve ruh halini kontrol edecek eğitimlerin verilmesi, trafik psikolojisi açısından çok önemli.” diyen Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:
“Bu konuda neler yapıldığını merak ediyorsanız, isterseniz ChatGPT'ye sorun. Trafikle ilgili neler yapılıyor diye sorduğunuzda hemen şunu söyleyecektir: Pozitif psikoloji çalışmaları. Ben de ChatGPT'ye sordum ve şaşırdım. Pozitif psikolojinin trafik güvenliği ve sürüşle ilgili neler sağlayabileceğini söyledi. Kişinin pozitif bir duygu durumunda olmasının, öz düzenleme ve öfke kontrolünü yapabilmesinin önemli olduğunu söylüyor. Bunların öğretilmesi gerektiğini vurguluyor. Ayrıca dayanıklılık ve sabırla ilgili eğitimlerin de faydalı olduğunu belirtiyor. Tüm bunlar zaten pozitif psikolojide yapılan eğitimler. Kişinin olaylara bakış açısını değiştiriyor. Trafik kazalarına baktığımızda genellikle yüzde 90 oranında insan unsurunun etkili olduğunu bütün kaynaklar söylüyor.”
“Öfke kontrolü olmaması, trafikteki kazaların en büyük sebebi”
Trafik kazasından sonra yaşanan kavgalarının çoğuna bakıldığında genellikle hissi tepkilerle ilgili olduğunu dile getiren Prof. Dr. Tarhan, “İnsanlar o anda durup düşünüp hareket edemiyorlar. İşte bu kişilere yönelik eğitimlerin bilinç, koruma ve önleme odaklı olması gerekiyor. Sadece dikkat eğitimi vermek veya psikoteknik uygulamalar yapmak faydalı olsa da asıl önemli olan, insanların trafik kazası yapmaması için nasıl eğitilmesi gerektiği. Bu eğitimin okullarda verilmesi gerekiyor. Trafikle ilgili sürüş eğitimlerinin okullarda bir ders olarak okutulması ve öfke kontrolü becerilerinin kazandırılması şart. En azından öfke kontrolü sağlanırsa birçok problem önlenebilir. Çünkü öfke kontrolü olmaması, trafikteki kazaların en büyük sebebi. Öfke kontrolu eğitimi ile trafik kazaları yüzde 50’den fazla azalır.” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin: “Çok hızlı hareket eden makineler ve cihazlar ürettik”
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin, insanların artık her yere daha çabuk, daha hızlı ve daha kısa zamanda gitmeye çalıştığına işaret ederek, “Daha çok insan seyahat ediyor. Bu nedenle, önceleri çok yavaş hareket eden, günümüzde ise çok hızlı hareket eden makineler ve cihazlar ürettik. Küçücük bir alet, binlerce beygirlik güç... Onun üzerine oturunca da akıl almaz bir güç zehirlenmesi mi diyelim, ne diyelim bilmiyorum. Melek gibi sakin olan insanların direksiyon başına geçtiğimizde tanımadığımız bir insan grubuna dönüştüğünü görüyoruz.” dedi.
Ayrıca araç kullanımında özellikle ergenlik döneminin çok önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin, şöyle devam etti:
“Çünkü ergenlerin temel öğrenme sistemi risk alarak öğrenmeyi seviyor. Trafik dediğimizde, sadece hareket eden cihazlar olarak bakmamamız gerekir. Hareket etmesi için yollar yapıyoruz, doğayı tahrip ediyoruz, asfalt döküyoruz, kimyasal madde kullanıyoruz, havayı kirletiyoruz, dünyayı ısıtıyoruz, iklim değişiyor. Fosil yakıtlardan günümüzde elektriğe geçtik. Bunların da önemli olduğunu düşünüyorum. Dünyada bir milyon insan ölüyor her sene trafik kazalarından. Bizim ülkemizde nasibini alıyor. Kusurların büyük bir çoğunluğu insan kaynaklı.” diye konuştu.
Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan: “2023’te toplam ölümlü kaza sayısı 6 bin 548”
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı ve MESKA Vakıf Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, 2023 yılında 1 milyon 314 bin 136 trafik kazası meydana geldiğini belirterek, yine 2023 yılında ölümlü ve yaralanmalı kaza sayısı 235 bin 71, maddi hasarlı kaza sayısının ise 1 milyon 79 bin 65 olduğunu, toplam ölümlü kaza sayısının ise 6 bin 548 olduğunu anlattı.
“Bu rakamlar bile ne kadar büyük bir sorunla karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor.” diyen Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, trafik kazalarındaki toplam ölüm sayısının 2023’te bir yıl öncekine göre yüzde 25.2 katı arttığına söyledi.
“Arka koltukta kemer kullanmıyoruz”
Emniyet kemeri konusuna da değinen Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Biz genelde ön koltukta emniyet kemeri kullanmaya biraz alıştık, ama arka koltukta kullanmıyoruz, bunun çok büyük eksikliğini görüyoruz.” ifadesinde bulundu.
Motosiklet kazalarına da işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, 2022 yılında otomobil sayısının 14 milyon 269 bin 352 adet, motosiklet sayısının da 4 milyon 141 bin 914 adet olduğunu ve her geçen sene motosiklet sayısı daha da arttığını, kazalara bakıldığında da 2022’de otomobil kazalarında toplam 830 sürücü, motosiklet kazalarında da 696 sürücünün öldüğünü, otomobil sürücülerinin ölüm oranı yüz binde 6 iken motosiklet sürücülerinde yüz binde 17’ye çıktığını yani motosiklet sürücülerinde üç kat daha fazla ölüm olduğunu anlattı.
“Kaza yapan motosiklet sürücüsünü kaskı incelenmeli”
Yıllardır bilirkişilik de yaptığını dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, şunları kaydetti:
“Tavsiyem özelikle ölümlü veya ağır yaralanmalı motosiklet kazalarından sonra, olay yerine gelen ekiplerin mutlaka sürücünün kaskını almalarıdır. Burada kask gerekli korumayı yapmamışsa; kaskın üretici firması veya ithal eden firmadan alınan yeni kasklar ile standartlara uygunluk muayenesi yapılması, uygun değilse bu firmada bu ölümlü kazada asil suçlu olarak yargılanmalıdır. Gerekli korumayı sağlamayan kaskı üreten veya ithal eden firmanın bu ticareti engellenmelidir. Bu sayede kazaların önlenmesine ve gerçek anlamda sağlıklı kask üreticilerinin desteklenmesine katkı sağlanacaktır.”
Müge Ensari Özay: “Güvenlik kültürünün oluşturulması çok önemli”
Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ensari Özay, trafik güvenliği konusuna vurgu yaparak, “İş güvenliği ve trafik güvenliği açısından vurgulamak istediğim en önemli şey, güvenlik kültürünün oluşturulması. Çünkü bu kültürü içselleştirmedikçe ve oluşturmadıkça, kazaları önlememiz de önüne geçmemiz de zor olacak. Cezai yaptırımlarla birtakım kurallara uyulmasını sağlamaya çalışıyoruz. Cezai yaptırımlar gerekli olsa da asıl önemli olanın güvenlik kültürünü içselleştirmek olduğunu düşünüyorum. Bunun için de küçüklükten itibaren, belki anaokulundan ilkokuldan başlayarak öğrencilere verilen eğitimler çok önemli." dedi.
“Kazaları önlemek için mutlaka güvenlik kültürünü oluşturmamız gerekiyor”
‘Bir arabada kim şoförse hep o haklı, diğerleri haksızdır' anlayışıyla büyüyen bir çocuğun da ileride aynı şekilde davrandığını kaydeden Doç. Dr. Müge Ensari Özay, “Arabanın koltuğuna bindiği anda, normalde çok daha sakin bir insan olmasına rağmen, o arabayı kullanırken farklı bir güç hissedip çok tehlikeli şeyler yapabiliyor, tehlikeli bir şekilde araba kullanabiliyor. Dolayısıyla bu kazaları önlemek için mutlaka güvenlik kültürünü oluşturmamız gerekiyor. Tabii ki eğitimler gerekli, tabii ki kanun, nizam, kurallar, cezai yaptırımlar da önemli. Ancak tüm bunlar, en temelde güvenlik kültürünü oluşturmadığımız sürece bir yere kadar etkili olabiliyor.” diye konuştu.
Her yıl bir ilçeyi trafik kazalarında kaybediyoruz…
Etkinliğin ilk oturumunda, Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğretim Görevlisi, Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Özgür Şener, "Trafikte Sağ Kalmak" başlığı altında, trafikteki riskleri ve hayatta kalma stratejilerini ele alacağını ifade ederek, “Günümüzde trafikte sağ kalmak giderek zorlaşıyor; kaza geçirme ve yaralanma riski artıyor. Türkiye'de bir ilki gerçekleştirerek, İş Güvenliği lisans öğrencilerine Yol Trafik Güvenliği dersi veriyoruz ve bu uygulamayı 3 yıldır sürdürüyoruz.” dedi.
Türkiye'de her gün ortalama 3 bin 600 trafik kazası meydana geldiğini dile getiren Özgür Şener, “Bu da normal hayatımıza devam ederken her an bir tehlikeyle karşı karşıya olduğumuz anlamına geliyor. 2023 yılında trafik kazalarında hayatını kaybedenlerin sayısını gösteren 6 bin 548 rakamı, aslında Türkiye'deki birçok ilçenin nüfusuna denk geliyor. Yani her yıl, adeta bir ilçeyi trafik kazalarında kaybediyoruz. Yaralanan insan sayısını gösteren 350 bin rakamı da en az ölümler kadar çarpıcı. Bu sayı, Bilecik, Burdur, Kırıkkale, Bartın, Sinop ve Rize gibi birçok ilimizin nüfusundan daha fazla. Başka bir deyişle, her yıl bir ilimizin nüfusunu trafik kazalarında yaralıyoruz.” şeklinde konuştu.
Türkiye'de trafik kazalarında bir yakınını kaybeden veya yaralananların oranının 7'de 1 olduğunu da ifade eden Özgür Şener, “Trafik kazalarının ekonomik boyutunu ortaya koyan 18 milyar TL'lik kayıp ise, neredeyse bir bakanlığımızın yıllık bütçesine denk geliyor.” ifadesinde bulundu.
“5-29 yaş arasındaki ölümlerde trafik kazaları ilk sırada yer alıyor”
“Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, 5-29 yaş arasındaki ölümlerde trafik kazaları ilk sırada yer alıyor. Bu acı gerçek, genç nüfusumuzu trafik kazalarında kaybettiğimizi gösteriyor.” diyen Özgür Şener, “Genç yaşta enerjimiz yüksek ve risk algımız düşük olsa da ‘Trafikte bana bir şey olmaz’ düşüncesiyle hareket etmemeliyiz. Unutmayın, trafik çok tehlikeli bir ortam ve tedbir almadan yola çıkmak, hayatımızı riske atmak anlamına geliyor.” şeklinde konuştu.
Alanında uzman akademisyenler ve sektör temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen sempozyumda, trafik güvenliği, güvenli sürüş teknikleri ve sürücü davranışları gibi konular ele alındı. Sempozyumda toplu fotoğraf çekimi de gerçekleştirildi.
Öte yandan üniversite bahçesine kurulan ‘Emniyet Kemeri Simülatörü’nde de katılımcılar emniyet kemersiz takla atmanın ne gibi sonuçları getireceğini deneyimleme fırsatı buldu.
