Çin’de ortaya çıkan ve tüm dünyada hızla yayılmaya başlayan Coronavirüs Çin dışında diğer ülkelerde de ortaya çıkmaya başladı. Peki Coronavirüs nedir? Belirtileri nelerdir? Korunmak için neler yapılmalıdır? Hastane Derindere Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Selda Kömeç Coronavirüs hakkında merak edilen soruları yanıtladı.
Coronovirusler memelilerde ve kuşlarda enfeksiyon yapabilen, birçok alt tipi bulunan virüslerdir. İlk defa 1960 yılında etken saptanmıştır ve nerden geldiği de saptanamamıştır. İnsanda enfeksiyon yaptığı bilinene 7 alt tipi bilinmektedir: HCoV-229E, HCoV-OC43, SARS-CoV, HCoV-NL63, Human coronavirus HKU1, MERS-CoV ve en son olarak Wuhan coronavirus (2019-nCoV). Genellikle hafif gribal enfeksiyonlar yapar ve kendiliğinden iyileşir ancak ağır hastalık tablosu ile de karşımıza çıkmaktadır. Birçok defalar dünyanın çeşitli bölgelerinde salgınlara neden olmuştur.
Genelde enfeksiyon, bulaştan 5 gün -2 hafta sonra belirti vermeye başlar. Bulaşma yolu diğer gribal enfeksiyonlar gibi öksürük, aksırık ve yakın temasla gerçekleşir. Hastada ateş, titreme, burun akıntısı, öksürük, boğaz ağrısı görülür. Bazen bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı gibi mide-bağırsak şikâyetlerine de neden olabilir.Hastalık ilerlerse dispne (solunum sıkıntısı) ve pnömoni (akciğer enfeksiyonu) oluşabilir. Daha ağır vakalarda çoklu organ yetmezliği ve ölüm görülmektedir. Ağır vakalar daha çok, kalp ve akciğer hastalığı, bağışıklık sistem yetersizliği veya yaşlı kişilerle ufak çocuklarda görülür.
Tanıda virüs RNA’sını saptamaya yönelik testler vardır ancak bunlar rutinde uygulanabilir değildir. Çünkü hem pahalı hem de sonuçlanma süresi uzun olan testlerdir. Ancak salgın durumunda epidemiyolojik açıdan kullanılmaktadır.
Coronavirus için kullanılabilecek spesifik bir antiviral tedavi yoktur. Antibiyotikler de tedavide etkisizdir.
Şikâyetlere yönelik (ateş düşürücü, öksürük ve burun akıntısı ilaçları, vb) tedavi verilir. İstirahat, dengeli beslenmek ve evde kalmak hastalığın kısa sürede geçmesinde etkilidir.
Solunum sıkıntısında solunum desteği verilir, gerekirse yatarak tedavi edilmelidir. Aşısı mevcut değildir.
Vücudun bağışıklık sisteminin üst düzeyde tutmak hastalık bulaşından korunmak için önceliklidir. Dengeli beslenme, düzenli uyku, stresten uzak durmak, egzersiz yapmak, hijyen kurallarına uymak, sigara ve alkolden uzak durmak bu açıdan önemlidir. Maske takılması, ellerin sık sık yıkanması, öksürük ve hapşırık durumunda mendil kullanılması, yabancı yüzeylerle temastan sonra ellerin yüze, buruna, ağıza ve gözlere temas ettirilmemesi uygun olur. Hastalık hayvanlardan da bulaşabildiği için evcil ve yabani hayvanlardan uzak durulması tavsiye edilir. Hasta kişilerden ve kapalı mekânlardan mümkün olduğunca uzak durulması gerek coronavirus gerekse diğer virüs enfeksiyonlarından korunmada etkilidir.
Şu anda Çin'de salgın olarak ortaya çıkmıştır ve ölümlere de neden olmuştur. Bulaş yolunun çok kolay olduğu ve dünyanın ulaşım araçları ile ne denli küçük olduğu da düşünülürse maalesef tüm dünyaya yayılması ihtimal dahilindedir.
