Altınbaş Üniversitesinin Bilimsel Araştırma Fonu tarafından desteklenen, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Tarım Rotary partnerliği ile düzenlenen “Kadın Kooperatifleri Çalıştayı” İstanbul’da yoğun bir katılımla gerçekleşti. Üniversitenin Gayrettepe kampüsünde düzenlen “Kadın Kooperatifleri Birlikte Güçlenmek İçin İstanbul’da Buluşuyor ”adlı çalıştaya Türkiye’nin tüm bölgelerinden 30’a yakın kadın kooperatifi katıldı. İki gün süren çalıştayın amacı; kadın kooperatiflerinin ihtiyaçlarının tespit edilmesi, kadınların bir dayanışma ağı kurmalarının ve alandaki paydaşlarla buluşmalarının sağlanması olarak sıralandı.
Kadın Kooperatifleri Bilimsel Araştırma projesinin ilk ayağı olarak düzenlenen çalıştayda kooperatifler ile odak grup görüşmesi yöntemi ile görüşmeler yürütülerek, kadın kooperatiflerinin temel işletmecilik alanındaki ihtiyaçlarının belirlenmesi ve kapasitelerinin geliştirilmesi için yapılması gerekenlerin tespit edilmesi hedefleniyor.
Bu amaçla; çalışma öncesi kooperatiflere gönderilen soru kağıdıyla ilk tespit yapıldıktan sonra, odak grup görüşmeleri ile başlıca sorunlar ortaya konuldu. Programın devamında kooperatif temsilcileri Postane İstanbul’da FAO ve ILO yetkilileri ile birebir görüşmeler yaparak kurumsal destek imkanlarını görüştüler. Projenin devamında örnek olay çalışmasıyla da sahada gözlem ve derinlemesine mülakatlar yoluyla bir rapor yazılıp, kamuya açıklanacak. Ayrıca proje Dünya Gıda Günü çerçevesinde 16 Ekim’de Roma’da yapılan toplantıda FAO tarafından global ölçekte de duyurulacak.
Projenin akademik kısmını yürüten Altınbaş Üniversitesi İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Özsoy, çalışmaya katılan akademisyenlerin toplanan verileri farklı akademik çalışmalarda kullanacağını belirterek, “Üç aşamalı bir proje. Bir ayağında kadınlar bir araya gelerek, 4 grupta toplana odak grup görüşmesi yapıyoruz. Onun dışında da kooperatifleri yerinde ziyaret ediyoruz ve derinlemesine mülakatlar, gözlem ve tespitler yapıyoruz. Bir de anket çalışmamız olacak. Anketimizi çalıştay sonrası kooperatiflerimize göndereceğiz. Bu çerçevede düzenlediğimiz çalıştaya Türkiye’nin çeşitli illerinden 7 bölgesinden 30’a yakın kadın kooperatifleri katıldı. Onları sadece veri toplamak için davet etmedik. Onlara yeni kapılar açacak kurumları ve uluslararası kuruluşları da davet ettik” dedi.
Yapılan çalışma sonrasında projenin kalıcı sonuçlar oluşturmasını umduklarını söyleyen Prof. Dr. Zeynep Özsoy, “Çalıştayın sonrasında kalıcılık sağlamak buradaki enerjinin devam etmesiyle mümkün. Onun için bu proje çok önemli. FAO, ILO gibi uluslararası örgütleri, RIPESS Europe gibi bir dayanışma organizasyonunu ve Dışişleri Bakanlığı Avrupa Bilirliği Başkanlığı temsilcilerini bir araya getirdik. Bundan sonrasını da çalışma gruplarıyla, kadın kooperatiflerinin iş birliğiyle sürdürebilirsek çok mutlu oluruz” diye konuştu.
Projenin partnerlerinden olan Tarım Rotary Kulübü’nden çalıştayın komite başkanlığını yürüten Nail Yıldız, kadınların ürettiklerinin tüketiciye sağlıklı bir şeklide ulaşmasını sağlamak için aracı olduklarını söyleyerek, “Kadınların daha rahat ve standartlara uygun olarak ürettikleri ünleri doğru pazar yerine ulaştırmaları için desteklenmeleri gerekiyor. Kadın dayanışmasıyla birlikte öğrendiklerini diğerlerine daha rahat aktarabilecekler. Diyalogları olacak. Teknik iş birliği olacak. Finansal açıdan uluslararası kuruluşlardan alacakları destekleri, deneyimleri birbirlerine aktaracaklar. Kadın kooperatifleri arasında bir uyum ve etkileşim olmasını istiyoruz. Temel hedefimiz budur” dedi.
Kadınları yakıdan desteklediklerini aktaran FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, bu çerçevede kadın liderliğinde kooperatif programları olduğunu kaydederek, “Bizi motive eden asıl konu kadınların heyecanını görmektir. Tarım göz ardı edilen bir sektörken, pandemiyle birlikte daha önemli hale geldi. Özellikle küçük aile çiftçiliği yapan kırsaldaki kadınlar tarım alanında kendi güçlerinin de farkına vardılar. Emeklerini, ürettikleri ürünleri bir araya gelerek pazarlama yoluna gittiler. Kooperatifçilik o anlamda iyice önemli olmaya başladı. Çünkü aynı zamanda bir dayanışma ortamı, sosyal ortam oluşturuyor. Bu çalıştayda da ciddi bir etkileşim var. Kendi başarılarını diğer arkadaşlarıyla paylaşıyorlar. Bu anlamda Altınbaş Üniversitesinin düzenlemiş oluğu bu çalıştayda biz de Gıda ve Tarım Örgütü olarak, kadınların bir araya gelerek, daha güçlü olabileceğini gösterdiğimiz için çok mutluyuz. Nitekim bu tarz girişimler diğer ülkelere de örnek oluyor. Biz de yürütmüş olduğumuz bu projeyi uluslararası ortamda anlatıyoruz, deneyimlerimizi paylaşıyoruz. Türkiye’nin tecrübesini uluslararası ortamlara aktarmayı planlıyoruz” ifadelerinde bulundu. Bu yılın Dünya Gıda Günü konsepti kimseyi geride bırakmadan daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre, daha iyi bir yaşam. Bu çalıştayın da Dünya Gıda Günü kapsamında yapılması ve hep birlikte kadın kooperatiflerini destekleyerek kırsaldaki kadınların güçlendirilmesi ve küçük ölçekli çiftçilerin desteklenmesini sağladığımız için çok mutluyuz.” ifadelerinde bulundu.
Çalıştaya Erzurum’dan katılan Erzurum Kadın Kooperatifi Yönetim Kurulu Üyesi Hülya Kaya, kooperatifler olarak ulusal ve uluslararası etin kuruluşların desteğine ihtiyaçları olduğunu belirterek, “Kadın kooperatifleri olarak bir araya gelirsek ve birbirimizin ürettikleri ham maddeleri alıp, üretimlerimizde kullanmayı başarırsak kooperatiflerimizi yukarılara taşımış olacağız” dedi. 40 kooperatif üyeleri olduğunu ve güzel işlere imza attıklarını söyleyen Kaya, “Bu üyelerimizden ilkokul mezunu olmayan da dekanlık yapan hocalarımız da var. Toplumda sürekli evinde üreten bir kadın topluluğumuz var. Ancak bu kadınlar ürettiklerini ortaya çıkaramıyorlardı, insanlara sunamıyorlardı. Biz şimdi Erzurum’da kooperatifimizle 2,5 yılda 500 kadınla birlikte yaklaşık olarak 2 bin hayata dokunduk. Kadınlar artık evlerinde ürettikleriyle kalmıyorlar. Artık pazar bulabileceklerini, bizlerin aracılığıyla pazarlayabileceklerini, başka insanlara sunabileceklerinin ayırdına vardılar. Artık erkekler de eşlerinin ellerinden tutup, kooperatifimize getirmeye başladılar. 6 işletmemiz var. Buralarda inanılmaz güzel işler yapıyoruz” şeklinde konuştu.
Çalıştayın ikinci günü kadın kooperatifleriyle birlikte İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin Kadıköy’deki Üretici ve Kooperatifleri pazarında hem bir etkinlik düzenlendi hem de kooperatifler pazarda yer almak için görüşme yaptı. Çalıştay sonrası da saha çalışmalarına devam edecek ve proje sonunda akademik çıktıların yanı sıra uygulamacılara yönelik de bir rapor da yazılacak.
