Gıda intoleransı halk arasında çok fazla duyduğumuz ama o kadar üzerinde durmadığımız oldukça önemli bir sorundur. Temel olarak vücudun gıdalar aracılığıyla aldığı bileşenleri vücutta sindirememesi ve bunun sonucunda bazı yan etkilerin vücutta gözlemlenmesi olarak tanımlanır.
Bu yan etkilerin çoğunluğu gastrointestinal yan etkiler olmakla birlikte baş ağrısı, cilt problemleri ve yorgunluk gibi belirtilere de sebep olabilir.
Diyetisyen Banu Samur, İntolerans etkileri yaşayan bireyler, bir beslenme uzmanının desteğiyle bu gıdaları belirli süre beslenme programlarından çıkartması tavsiyesinde bulunurken sindirim sisteminin ilerleyen süreçte kademeli olarak vücuda tanıtırsa tolerans kazanabileceğini söyledi.
Banu Samur gıda intoleransının gıda alerjisi ile karıştırılmaması gerektiğini belirterek şu bilgileri verdi:
Laktoz intoleransı günümüzde toplumun yüzde 60 -70'inde görülen, bireylerin kendi izlemleri sonucu olarak da teşhis edilebilir bir intolerans türüdür. Bu türde bireyler, sütün içerisinde doğal olarak bulunun laktoz şekerinin sindirimi sırasında vücutlarında gaz, şişkinlik, karın ağrısı, ishal, mide bulantısı gibi yan etkiler gözlemleyebilirler. Bu yan etkilerin gözükmesinde ana neden ise bireyin vücudunda laktozu sindirmek için gerekli olan laktaz enziminin yeterli miktarda bulunmaması veya yeterli çalışamamasıdır. Laktoz intoleransı gösteren bireylerin süt, dondurma, krema vb. gıdaları eliminasyon diyeti ile beslenme düzenlerinden belirli bir süre çıkartılıp daha sonra kademeli olarak tekrardan düzene eklenmelidir. Böylece vücudun toleransı artacaktır.
Gluten intoleransı ise çölyak hastalığı ile karıştırılmamalıdır. Gluten intoleransında ise bireyler gluten tükettiklerinde şişkinlik, abdominal ağrı, ishal veya kabızlık, baş ağrısı, yorgunluk, eklem ağrısı, deri döküntüsü, depresyon ve anksiyete ve anemi gibi semptomlar gösterir. Gluten içeren besinlere örnek olarak arpa, buğday, çavdar, beyaz un, bulgur, nişastalı sebzeler, malt ve malt ürünleri verilebilir. İntoleransı olan bireyler eliminasyon diyeti uygulayarak iyileşme gösterebilir.
Kafein intoleransı, bilindiği üzere kahve, çay, kolalı içecekler, enerji içecekleri ve çikolata gibi kafein içeren gıdaların vücut tarafından sindirilememesidir. En belirgin yan etki baş ağrısı ve yorgunluktur. Kafein intoleransının en büyük etkeni karaciğerdeki CYPA1A2 enziminin aktivitesidir. Bu enzim ne kadar aktif ise kafein intoleransı riski düşüktür. Bu enzimin aktivitesi yaş ile ters orantılıdır. Aynı zamanda kadınlarda erkeklere kıyasla daha pasif şekilde
Salisilatlar bitkilerde doğal olarak bulunan, bitkinin kendisini böceklere karşı savunmak için ürettiği bir bileşendir. Tıpta ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçların içerisinde de kullanılır. Bu bileşene karşı intolerans gösteren bireyler burunda dolgunluk, geçmeyen burun akıntısı, nazal polip oluşumu, anjiyoödem, gaz ve şişkinlik, yanak ve kulaklarda kızarma gibi yan etkiler gösterirler. Salisilatın tüketimi bırakıldıktan sonra bu yan etkilerin geçmesi için 10 gün geçmelidir. Beslenmeden çıkarılması gereken salisilatlı besinler ise elma, üzüm, kiraz, çilek, orman meyveleri, ananas, kivi, şeftali, muz, erik, kayısı, kavun, karpuz incir, hurma, nar, köri, kekik, pul biber, zencefil, nane, rezene, kimyon, tarçın, zerdeçal, karanfil, defne, kişniş, adaçayı, salatalık turşusu, lahana turşusu, mısır, çia, badem, fıstık, çay, kahve, alkol, ketçap, hardal gibi besinlerdir.
Amin intoleransının diğer adı ‘enteral histaminoz’ veya ‘diyet histaminine duyarlılık’ tır. Bu intoleransın sebebi bozulmuş diamin oksidaz (DAO) aktivitesi nedeniyle bağırsakta histaminin parçalanmasının azalmasıdır. Histamin intoleransının semptomları genellikle yemekten 2 saat sonra başlar, 24 saat olmadan düzelir. Semptomlar; mide ağrısı, gaz, ishal, kabızlık, migren, taşikardi, astım gibi rahatsızlıklardır. Yüksek histaminli gıdalar sert peynirler, yağlı balıklar, kabuklu deniz ürünleri, çiğ fermente et, salamura sebzeler, fermente soya ürünleri, şarap ve bira, boza, tavuk yumurtası, çikolata ve mantardır. Tolerans kazanmak için bu gıdalı içermeyen düşük histamin diyeti uygulanmalıdır.
Eğer siz de kendinizde bu tarz kilo verememe, gaz, şişkinlik, kabızlık, İBS, cilt akneleri, kronik yorgunluk, migren semptomları görüyorsanız mutlaka bir gıda intolerans testi yaptırmalısınız. Ataşehir’ de bulunan sağlıklı yaşam kliniğimizde de uygulamasını yaptığımız gıda intolerans testi sayesinde hangi gıdalara karşı intoleransınız olduğunu kolayca saptayabiliyor daha sonrasında da uzman diyetisyen kadromuz ile nasıl bir beslenme süreci izleyeceğinizi detaylı olarak öğrenebiliyorsunuz.
