21 Bankanın İçi Boşaltılınca Türkiye TMSF’yle tanıştı
28 Şubat Darbesini destekleyen çoğu medya patronunun sahibi olduğu bankalar içi boşaltıldığı için battı.
TMSF sorumluların bütün mal varlıklarına el koyarak bugüne kadar yaklaşık 24 milyar dolar tahsilat yaptı.
Türk mahkemelerinin kararlarının siyasi olduğunu iddia eden Cem Uzan, Fransa’da 20’yi bulan davayı kaybetti, Fransız bankalarından para çekemez hale geldi.
TMSF, Erol Aksoy’un New York’taki lüks dairesine de el koydu, satıştan elde edilen gelir borcundan düşüldü.
1997 yılında, dönemin seçilmiş hükümetine yönelik yapılan 28 Şubat müdahalesinin yıl dönümünde, “postmodern darbe”nin sebep olduğu büyük ekonomik hasar yeniden gündeme geldi.
28 Şubat kararlarıyla bilinen siyasi kriz, meşru hükümetin devrilmesiyle sınırlı kalmadı. Yaşam tarzından ötürü vatandaşların fişlenmesi ve işlerini kaybetmesi gibi insan hakları ihlallerinin yanı sıra, bu kriz ekonomik bir boyut da kazandı. Söz konusu dönemde, 28 Şubat’ın aktörleri tarafından 21 bankanın içi boşaltıldığı için 2001’de büyük bir ekonomik kriz yaşandı. Usulsüz işlemlerle içi boşaltılan bankalar, faaliyetlerine devam edemediği için kapatılarak TMSF’ye devredildi.
Batan bankalarda buharlaştırılan paralar, Hazine’den borç alınarak TMSF tarafından vatandaşa geri ödendi. Bir başka ifadeyle, bu bankalara parasını emanet edenlerin zararı, vatandaşın vergileriyle karşılandı.
Ekonomik krize sebep olan büyük zarar, yeminli banka murakıbı ve bilirkişi raporlarıyla tespit edildi ve mahkeme kararlarıyla kesinleşti. Fakat bankaların “hâkim ortakları” başta olmak üzere bunda sorumluluğu tespit edilenler bu zararı ödemeye yanaşmadı. TMSF, bütün sorumluların mal varlıklarına el koydu; şirketlerinin “yönetim ve denetimi” TMSF’ye geçti. Kamuoyu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) varlığını öğrendi.
28 Şubat’ın hatırası: “Banka hortumlamak” deyimi Türkçeye girdi
Hukuktaki karşılığıyla “banka hâkim ortağı” denen dönemin ünlü medya ve banka patronları, Türk mahkemelerinin siyasi karar verdiğini ve haksız yere her şeylerine el konulduğunu iddia ediyor.
Türk mahkemelerinin siyasi karar verip vermediği tartışılırken TMSF’nin yurt dışındaki davalarının akıbeti merak konusu oldu.
İçi boşaltılan bankaların sorumlularından 24 milyar dolarlık tahsilat
TMSF, 111 avukatı, yurtiçi ve yurtdışındaki anlaşmalı hukuk bürolarıyla hukuk mücadelesine devam ediyor. Bu mücadele sayesinde, bugüne kadar halkın cebinden çıkan 24 milyar dolar kurtarıldı.
TMSF, tasarruf ederek parasını bankaya emanet eden vatandaşları korumak için kurulmuş bir kamu kurumu. Dünyanın her ülkesinde benzer kurumlar vatandaşın bankadaki parasını sigortalıyor. Bir banka yükümlülüklerini yerine getiremeyip kapatılacak olursa, vatandaşın bankadan alacağı, sigorta limiti tutarınca, TMSF’ler tarafından kendisine geri ödeniyor. Türkiye’de sigorta limiti 2025 yılı için 950 bin TL. Her yıl güncellenen sigorta limitiyle ilgili bütün detaylar kurumun resmi internet sitesinde (www.tmsf.org.tr) açıklanıyor.
Cem Uzan, Fransız bankalarından para çekemiyor
Öte yandan, içi boşaltılan birçok bankanın sorumluları hapis cezası aldı. Bunların en meşhurlarından Erol Aksoy ve Cem Uzan, cezaları kesinleşince yasadışı yollardan yurt dışına kaçtı. On yılı aşan yargılama sürecinin sonunda Erol Aksoy’un kesinleşmiş 8 yıl, Cem Uzan’ın ise kesinleşmiş 47 yıl hapis cezası var. Uzan, sosyal medyada sürekli “yakında geleceğim” açıklaması yapmasına rağmen bu yüzden Türkiye’ye dönemiyor.
Yurt dışındaki davalarda da etkili sonuçlar alan TMSF, Cem Uzan’a karşı Fransa’da açılan 20’yi bulan davayı kazandı. Bu davaların sonucunda, ihtiyati tedbir kararı nedeniyle Cem Uzan artık Fransız bankalarından para çekemiyor, Fransa’daki gayrimenkullerini satamıyor.
Uzan Ailesi, Paris’te bulunan Dünya Bankası Binası’ndaki Uluslararası Tahkim Mahkemesi tarafından görülen ve yaklaşık 5 yıl süren “Libananco Davası”nı da kaybetmişti. ÇEAŞ ve KEPEZ elektrik şirketlerine el konulması üzerine açılan ve faiziyle birlikte Türkiye’nin 20 milyar dolar tazminat ödemesinin talep edildiği davada, mahkeme Türkiye’yi haklı bulmuştu.
TMSF, Erol Aksoy’un New York’taki dairesine de el koydu
Bir diğer önemli gelişme ise, eski banka ve medya patronu Erol Aksoy’un mal kaçırmaya yönelik girişimlerine karşı yürütülen hukuk mücadelesi oldu. TMSF, Aksoy’un New York’ta çocuklarına satın aldığı lüks daireyi tespit ederek dava açtı. TMSF’yi haklı bulan New York’taki mahkeme dairenin satılmasına karar verdi. Satıştan elde edilen gelir TMSF hesaplarına aktarılıp Aksoy’un borcundan düşüldü. Mahkeme, verdiği kararda “paranın kaynağını açıklayamayan ve bu konuda çelişkili açıklamalar yapan Erol Aksoy ve kızının güvenilir tanık olmadığı”na da hükmetti.
Paris’teki mahkeme “Türk mahkemelerinin kararları siyasi” iddiasını reddetti
Türkiye’deki mahkeme kararının Fransa’da da uygulanması için TMSF’nin Paris’te (Tribunal Judiciaire de Paris) açtığı bir tanıma ve tenfiz davasında, Erol Aksoy Türk mahkemelerinin bağımsızlığının zedelendiğini ve hükümetin etkisi altında olduğunu iddia etti. Ancak Aksoy, Türk mahkemelerinden lehine çıkan kararları delil olarak gösterdiği için mahkemeyi ikna edemedi. Mahkeme, 6 Temmuz 2022 tarihindeki duruşmada, Türkiye’deki mahkeme kararının Fransa’da da geçerli olduğuna karar verdi.
TMSF, batık bankalara yönelik “çözümleme” faaliyetleri sırasında nelerle karşılaşıldığını ve neler yapıldığını hazırladığı kitaplarla kayıt altına aldı. Bu kitaplara https://raftemizligi.tmsf.org.tradresinden ulaşılabiliyor.
