• BIST 100

    9724,50%-0,42
  • DOLAR

    35,19% 0,30
  • EURO

    36,73% 0,92
  • GRAM ALTIN

    2968,28% 1,32
  • Ç. ALTIN

    4806,92% 0,71

12 Eylül 1980 | Kanlı darbenin üstünden 44 yıl geçti

Türkiye'yi kaosa sürükleyen terör örgütlerinin kanlı eylemlerini bahane ederek yönetime el koyan 12 Eylül cuntası geride hala tartışılan sorunlar yumağı bırakarak tarihe gömüldü.

Gündem 12.09.2024 10:08:00
12 Eylül 1980 | Kanlı darbenin üstünden 44 yıl geçti

12 Eylül 1980 | Kanlı darbenin 44'ncü yılı


 

Türkiye tam 44 yıl önce yönetime el koyan Kenan Evren cuntasının sesiyle güne uyandı. Yurt genelinde sokağa çıkma yasağı ilan edilirken, askeri birlikler insan avına çıktı. Gözaltında işkencelerden 175 kişi can verirken, 'doğal ölüm' olarak açıklanan çok sayıda kişinin de işkence ile hayatını kaybettiği ortaya çıktı. Tam 300 gün süreyle İstanbul'da gazeteler yayın yapamadı. İdamlar, ağır hapis cezaları, siyasi yasaklar; kabus dolu günler devam ederken Yunanistan NATO'ya Ankara'nın onayı ile geri döndü. Gerici yapılanmaların önü askerler eli ile açıldı. ABD'nin en yakın adamı Turgut Özallı yıllar, Türkiye'nin batıya dönük yönünü Ortadoğu bataklığına doğru adım adım sürükledi.

Türkiye'nin demokrasi tarihinin kara lekesi olarak görülen birçok aydının ve sosyalistin tutuklandığı, ülkeden göç etmek zorunda kaldığı 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 44 yıl geçti.

Türkiye'de Demokrasiye Vurulan Darbe ve Sonuçları

12 Eylül 1980 tarihinde Türkiye, demokrasiye ağır bir darbe vurulmasıyla karşı karşıya kaldı. Bu darbe, ordunun belirlediği "Bayrak Harekatı" isimli plan çerçevesinde gerçekleştirildi. Ordu komutanlarına 11 Temmuz 1980'de harekete geçilmesi emri verilmişti; ancak, hükümetin güvenoyu alması nedeniyle plan ertelenmişti. 12 Eylül'de ise darbe, sabaha karşı hayata geçirildi.

Milli Güvenlik Konseyi'nin Yönetimi

Darbe sonrası, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren liderliğindeki Milli Güvenlik Konseyi (MGK) tüm yetkileri elinde tuttu. MGK, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'dan oluşuyordu. Bu isimler, anayasayı kaldırarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni (TBMM) feshetti ve antidemokratik faaliyetlere hız verdi.

Sıkıyönetim ve Sosyal Yapının Çökertilmesi

Sıkıyönetim ilanı sonrası, sivil toplum kuruluşları hedef alındı; Türk Hava Kurumu, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay dışındaki birçok dernek kapatıldı. Siyasi partilere kilit vurularak, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit Hamzakoy’a, Necmettin Erbakan ve Alparslan Türkeş ise Uzunada'ya sürgüne gönderildi. Bu süreçte, siyasi yasaklar getirildi.

İdamlar ve İnsan Hakları İhlalleri

Darbeciler, birçok idam kararı aldı. 9 Ekim 1980’de sol görüşlü Necdet Adalı ve ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi. Ayrıca, 17 yaşındaki Erdal Eren'in idamı da gerçekleştirildi. Eren'in idam kararı, Yargıtay tarafından iki kez iptal edilmesine rağmen, MGK tarafından onaylanarak 13 Aralık 1980’de infaz edildi. Kenan Evren’in Eren için söylediği "Asmayalım da besleyelim mi?" ifadesi, darbecilerin insan hakları ihlali konusundaki tavrını net bir şekilde ortaya koydu.


Darbenin Bilançosu
Darbenin geride bıraktığı tablo 'resmi rakamlara’ göre şöyle:

• Gözaltına alınanlar: 650.000

• Fişlenenler: 1.683.000

• Açılan dava sayısı: 210.000

• Sıkıyönetim mahkemelerinde yargılananlar: 230.000

• Vatandaşlıktan çıkarılanlar: 14.000

• Toplam 644 cezaevindeki hükümlü-tutuklu : 52.000 (1990'da kalanlar)

• Açlık grevinde ölenler: 14

• Kaçarken vurulanlar: 16

• Çatışmada öldürülenler: 74

• Doğal ölüm raporu verilenler: 73

• ‘İntihar' ettiği bildirilenler: 43

• İşkence sonucu öldürülenler: 171

• Cezaevlerindeki gazetecilerin aldığı ceza toplamı: 3.315 yıl 3 ay

• İstanbul gazetelerinin yayın yapamadığı gün sayısı: 300 gün

• Silahlı saldırıda öldürülen gazeteciler: 3

• Basın özgürlüğünü kısıtlayan yasa sayısı: 151

• Yasaklanan yayın sayısı: 927

• Yasaklanan film sayısı: 927

• Haklarında idam cezası istenenler: 7.000

• Ölüm cezası verilenler: 517

• Askeri Yargıtay'ın onayladığı idam cezası: 124

• Dosyası Meclis'te bulunan idam hükümlüsü: 259

• İnfaz edilen idam cezası: 50
 


Almanya'da Noel Pazarı'na araçlı saldırı, 14 ölü var

Casse de Velas’tan Yeni Yıl Coşkusu | Ünlüler Özel Etkinlikte Buluştu

2025: Yapay Zeka Çağının Büyük Patlaması

Araştırma | Dijitalleşmekten korkuyoruz!

Özlem Gürses gözaltına alındı

112 hattını taciz edenler çalışanları bezdirdi

Mimar Toydemir cinayeti | Makas attığı için ateş açmış

Zehirli limonlar gümrükten döndü, akıbeti belli değil

İstanbul'da Erbain soğuklarının etkili olması bekleniyor

Riva'daki tarım alanlarını İBB kurtardı

Çocuklarda da Böbrek Taşı Görülebiliyor

Kireçlenme gençleri de etkiliyor

IŞİD'li teröristler tahliye mi edildi?

Mahkeme kararına rağmen inşaat sürüyor mu?

Kendini gazeteci olarak tanıtan şahıs için önemli iddialar

Socrates Dergi, 2000’ler özel sayısıyla yayında

Superman 11 Temmuz’da sinemalarda!

The Plaza Bodrum Otel mühürlendi

Rusya'daki scooterla suikasti Ukrayna üstlendi

Zamlar ve hayat pahalılığı tamirat talebini patlattı

Asgari ücrete direnen patronlara 233 milyarlık destek yetmedi

Yanlış makyaj ürünü gözde enfeksiyona yol açabilir

Dijitalleşme, otizmi tetikliyor!

Amerika'da okula saldırı, 5 kişi can verdi

İmamoğlu | Silkele bakalım, CHP 850 belediye ile gelir

İşçilerin Ürdünlü patron protestosuna polis engeli

2.5 milyar dolarlık sektör Kotler Ödül törenine hazırlanıyor

Gebelikte Yapılması Gereken Testler ve Kontroller

Polikistik Over Sendromu (PCOS,PKOS) Nedir?

Kadına yönelik şiddeti önleme kılavuzu bu kitapta | Kadın Psikolojisi

Yükleniyor

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 15 13 0 2 24 41
2.Fenerbahçe 16 11 2 3 25 36
3.Samsunspor 15 9 4 2 12 29
4.Eyüpspor 17 7 4 6 7 27
5.Göztepe 15 7 4 4 7 25
6.Beşiktaş 15 7 4 4 7 25
7.İstanbul Başakşehir 15 6 5 4 4 22
8.Antalyaspor 15 6 6 3 -6 21
9.Konyaspor 16 5 6 5 -5 20
10.Rizespor 15 6 7 2 -6 20
11.Kasımpaşa 15 4 4 7 -1 19
12.Gazişehir Gaziantep 15 5 7 3 -4 18
13.Sivasspor 16 5 8 3 -7 18
14.Alanyaspor 15 4 6 5 -3 17
15.Trabzonspor 15 3 5 7 1 16
16.Kayserispor 15 3 6 6 -12 15
17.Bodrum FK 15 4 9 2 -9 14
18.Hatayspor 15 1 8 6 -11 9
19.Adana Demirspor 15 1 12 2 -23 2

YAZARLAR